Janata Voice
  • गृह पृष्ठ
  • समाचार
  • जनता स्पेसल
  • राष्ट्रिय समाचार
  • अर्थतन्त्र
  • विचार
  • टिभि
  • शिक्षा
  • स्वास्थ्य
  • सूचना प्रविधि
  • मनोरञ्जन
  • साहित्य
  • गृह पृष्ठ
  • समाचार
  • जनता स्पेसल
  • राष्ट्रिय समाचार
  • अर्थतन्त्र
  • विचार
  • टिभि
  • शिक्षा
  • स्वास्थ्य
  • सूचना प्रविधि
  • मनोरञ्जन
  • साहित्य
No Result
View All Result
Janata Voice
No Result
View All Result

एउटा यस्तो सादगी जीवन, जसले कहिल्यै गुनासो गरेन

प्रकाश परिष्कार by प्रकाश परिष्कार
September 4, 2020
in जनता स्पेसल, फिचर
0
एउटा यस्तो सादगी जीवन, जसले कहिल्यै गुनासो गरेन
0
SHARES
5
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

बाल्य जीवन
‘वि.सं.२०१४ सालको वसन्तले मलाई यो पृथ्वीमा पहिला स्वागत् गरेको हो । तत्कालीन नामाडी गाउँ पञ्चायत वडा नं. ३ मा ।’


उनी यसरी आफ्नो बाल्यजीवनलाई सम्झन्छन् ।
जीवनको एउटा अलग्गै घडी हुन्छ, त्यो उल्टो घुम्छ कि सुल्टो ? कसैका जीवनवादी अनुभूतिहरु यसमा जडित घडी उल्टो घुम्छ भन्ने मतमा आधारित हुन्छ भने कसैकसैका सुल्टो हुन्छ भन्ने छ । जुन जता घुमेपनि जीवनवादीहरुका अनुभूतिमा घडी घुम्छ, त्यो नै वास्तवमा जीवनमा अनूभूतिले सिकाएको पाठ हो ।


मान्छे जीवनको घोडा हो । जीवन आफूमा जब चढ्छ, चढेपछि त्यसको लगाम आफूसँग हुँदैन । लगाम जीवनकै हातमा हुन्छ बस्, आफू त्यो लगामअनुरुपको यात्रामा हान्निनै पर्छ ।
महान् वैज्ञानिक स्टेफेन हकिन्स्ले पनि आफ्नो जीवनको लगाम आफूसँग कहिल्यै नआएको भन्ने जीवननुभूति आफू अस्ताउने बेलामा भनेका थिए ।


‘सानोमा आमा गुमाएर एक्लो बनेको ‘म’ । बाबुसँग असाध्यै डराउँथें । आमाको माया जीवनको ६ कार्यकाल मात्रै अनूभूति गरेँ । माया त मेरी आमाको अति धेरै पाएँ, तर वास्तविक अनूभूति कमै गरेँ । २०२१ सालमा आमाको अन्तिम विदाइ गर्दा पनि मलाई धेरै भोक लागि रहेको आज सम्झन सक्छु–भोक अर्थात् आमाको मायाको भोक ।’


उनी विह्वल मुद्रामा यो पनि सम्झिन्छन् ।
चौध सालमा जन्मिएको म, सायद २० सालतिरको समय हुनुपर्छ, नामाडी गाउँमा रहेको मेरो घरकै परिसरमा सानो सिमसार ठाउँ थियो । म सानै भएपनि मैले घरका गाईहरु चराउन लैजानु पथ्र्यो । सदाजस्तै त्यो दिन पनि मैले गाई चराउन लगेँ । चरनक्षेत्रमा छोडिदिएर केही पर गएर बसेपछि बेलुका गाई अघाएर सधँै फर्किन्थ्यो । तर त्यो दिन फर्केन । बेलुकासम्म गाई फर्केंला भनेर कुरेर बसें । साँझैसम्म पनि गाईको गोहो समेत फेला परेन ।


छिमेकमा हल्लाखल्ला भो । सधँै फर्किने गाईले आज बाटो मोडेछ । छिमेकीको बालीमा छिरेर फल्दै गरेको बाली स्वाहाः बनाएछ ।
म सानो फुच्चे ! मलाई गाईले धोका दियो । म गाईप्रति मन दुखाई रहेको थिएँ । तर गाई खुशी थियो, किनभने आज उसले मज्जाले खान पाएको थियो । कसैको खुशीसँग कसैको दुःख घोलिएको हुन्छ भनेर मैले धेरै पछि बुझेको बुझाई त्यो बेला पनि लागु भएको रहेछ भनेर पछि मात्रै बुझेंँ । बालीको धनीले अर्मल तिराउने कुरा ग¥यो । त्यो स्वभाविक पनि थियो । बालीधनीले गाली गर्दै भन्यो, ‘तँलाई बाहुन, गाई हेर्न छोडेर कहाँ गएको थिइस् ? तेरो गाईले मेरो यत्रो बाली नष्ट पा¥यो । पख् ! तेरो आमालाई भनिदिन्छु । अब यो कसले तिर्छ ?’

सानो फुच्चे भुरो म । कसले तिर्छ मलाई के थाहा ? मैले खाएको हो र ? गाईले खाएको हो । खाने गाई, मैले तिर्ने किन ? मनमा यस्तो प्रश्नहरु पनि आएहोलान् जस्तो लाग्छ अहिले । बेलुमा घरमा जाँदा आमाले पाँडे गाली गर्नुभो । त्योसम्म मलाई याद् छ । पछि के भयो अहिले बिर्सिएँ ।’
उनी अर्थात् पवनराज पौडेल ।


रामेछाप लिखुतामाकोसी ६ का पवनराज पौडेलको जीवन परिधिलाई यहाँ उतार्न खोजिएको छ ।
आमा २०२१ सालमा गुमाएपछि बाबासँगै म पनि काठमाडौं लागेँ । बाबा तत्कालीन शाही नेपाली सेनामा जागिरे हुनुहुन्थ्यो । काठमाडौँको शान्ति निकुञ्ज मा.वि.भगवतीबारी, काठमाडौंबाट कक्षा ४ मा उनी भर्ना भएर पढ्न थाले । कक्षा ४ मा पढिसकेपछि कक्षा ५ नपढी उनले कक्षा ६ को प्रवेश परीक्षा नजिकै रहेको परोपकार हाइस्कुल भीमसेनथानमा दिए । त्यो प्रवेश परीक्षामा उनी उत्तीर्ण भए र सिधै कक्षा ६ मा पढ्न थाले ।

सोही विद्यालयबाट एसएलसी उत्तीर्ण गरिसकेपछि २०३६ सालमा महेन्द्र रत्न क्याम्पस ताहाचलबाट प्रवीणता तह (सिएड) उत्तीर्ण गरे । त्यसपछि कीर्तिपुर बहुमुखी क्याम्पसबाट स्नातक तह (बिएड) उत्तीर्ण गरेपछि उनी खिम्ती अध्यापनका लागि झरे र पछि २०५३ सालमा स्नातकोत्तर तहको स्वाध्ययनबाट पढाइ पूरा गरे ।


वैवाहिक र यौन जीवन
पौडेलले २०४१ सालमा कठजोरकी मिरासँग वैवाहिक लगनगाँठो कसे । कलेजमा पढ्दा आफ्ना समकक्षी केटीसाथीसँग केही क्षण हेराहेर मात्रै भएको उनी बताउँछन् । युवावस्थाको प्रेमको कुरा कोट्याउँदा उनी केही असहज भावमा देखिए । तर पनि प्रश्नहरुले केही जिकिर गरेपछि उनले आफ्नो कुराको गुदी यसरी केलाए, ‘खासै कलेज जीवनमा प्रेम परेन ।

समय पनि अहिलेकोजस्तो खुलमखुला थिएन । केटा र केटीमा समदूरी हुनु त परैजावस्, निकै लामो सामाजिक दूरी कायम थियो । फेरि प्रेम गर्नुपर्छ भन्ने भन्दा पनि आफूले कसरी आफूलाई राम्रो बनाउने भन्ने ध्यान हुने भएकोले प्रेमात्मक सोच कहिल्यै पलाएन । समकक्षी केही केटीसाथीहरुलाई थोरै नजिकबाट नियाल्ने भन्दाबाहेक केही गरिएन । खै, त्यहाँ प्रेम थियो, थिएन मैले अनुभूति गर्नै पाइनँ भने उनी (अमुक पात्र) ले अनुभूति गरिन् कि गरिनन् मैले कहिल्यै सोध्दा पनि सोधिनँ र उनले पनि कहिल्यै बताइनन् ।’


मीरासँग उनले सामाजिक परम्परा र सहजताका साथ विवाह गरे । पहिलोपटक उनले आफ्नी हुनेवाली अर्धाङ्गिनीलाई देख्दा आफूले सम्भावित जीवनको परिकल्पना गरिसकेको बताउँछन् ।
‘सबैकुरा मिल्यो । शैक्षिक, व्यवहारिक, सामाजिक सबैसबै विषयहरु हाम्रालागि ‘ओके’ भए भने केटी पक्षका लागि पनि सबै राजी भए । विवाह भएपछि आफू नियमित शिक्षणकै क्रममा लागें । ‘त्यो बेलाको समयलाई नियाल्ने हो भने विवाह पछिको यौन जीवन नै बढी सामाजिक र व्यक्तिगत रुपमा सान्दर्भिक हुँदो रहेछ । मैले पनि विवाहपछिमात्रै यौनजीवनलाई वास्तविक अनुभूति गर्न पाएँ । त्यो बेला विवाह अघिको यौन वर्जित पनि थिएन र म विवाह अघिको यौनको पक्षपाती पनि थिइनँ । अहिले त समय निकै परिवर्तन भइसक्यो । समाज निकै खुला र उदार भइसकेको अवस्था छ । तर हाम्रो पालामा विवाहअधिको यौन अनुभूति र त्यो जीवन सामाजिक कानुनले त्यसलाई कुनै पनि हिसाबले मान्दैमान्दैन थियो ।


शिक्षण र सेवानिवृत्त जीवन
विगत जीवनका तिता मिठा पलहरुको पोको निकै खुकुलो परिसकेका थिए उनले ।
पौडेलले जीवनमा समाजका लागि धेरै गुन लगाएका कुरा उनकापछि कुरा काट्नेहरु बताउँछन् । तत्कालीन नामाडी गाउँ पञ्चायतमा जन्मिएका उनी निकै लामो समय शिक्षण जीवनमा लागे । अक्षरसँग निकै लामो फेरो लगाए । कति हजार शब्द बोलेहोलान् जीवनभर ? उनलाई यो प्रश्नले निकै लामो हाँसो हँसायो र उनले भने, ‘हजारौं । होइन लाखौं । लाखौं पनि होइन करोडौं शब्दहरु बोलें होला अहिलेसम्म । मेरा करोडौं शब्दमध्ये लाखौंले कतिका जीवनको रुप परिवर्तन गरिदियो होला त कतिका मनका कन्दरामा खोपिदिएको पनि हुनसक्छ ।’ उनी फेरि लामो हाँसो हाँस्छन् ।


२०३९ सालको घाम एकजुवा मात्रै बाँकी हुँदाको समयमा उनी शिक्षण जीवनमा सर्वप्रथम तामाकोसी जनजागृति मा.वि.खिम्तीमा प्रवेश गरे । समाजले शिक्षामा खासै उम्दा नजर नलगाएको समयमा समाजमा शिक्षाको प्रकाश बोकेर खिम्ती झेरेका पौडेलसँग उँचो जोश पनि सँगै गएको थियो । २०४१ सालमा सर्वप्रथम एसएलसीको व्याच संहाल्न पाएका पौडेललाई त्यो बेलाको विद्यालय प्रशासनले कक्षा नौ मा ‘शिक्षा’ विषय पढाउन लगाएको कुरा निकै घत मानेर उनी सुनाउँछन् । ‘मैले जब खिम्ती स्कुलमा कक्षा ९ को शिक्षा विषय पढाउन शुरु गरें, त्यो मेरो पहिलो दिनको घटना मलाई आजतक याद् छ । त्यो बेला त्यहाँ अध्ययन गर्ने विद्यार्थीहरुले मेरो पहिलो दिनको कक्षा र मेरो सानो कद (उचाइ) देखेर धेरै प्रश्न प्रतिप्रश्नहरु गर्नुभएको थियो ।

प्रश्नप्रति प्रश्नले मलाई मेरो सिकाइ र मेरो बुझाइको एउटा अग्निपरीक्षा थियो भन्ने लाग्छ । किनभने मैले पढेको थिएँ, तर मेरो औपचारिक अध्यापन कालको पहिलो अनुभूति थियो । मलाई अहिले पनि त्यो बेला ढालबहादुर खड्का, जो २०४१ सालको एसएलसीको पहिलो ब्याचको विद्यार्थी हुनुहुन्थ्यो । वहाँहरुलाई मैले शुरुमा पढाउन पाएको थिएँ । उहाँहरुले मलाई कक्षामा सामान्य परिचयको साथमा विभिन्न प्रश्नहरु सोध्नु भएको मैले बिर्सेकै छैन । तर उहाँ मेरो शिक्षण जीवनको सेवानिवृत्त हुनु भन्दा अघिसम्म सहकर्मी हुनुभयो र अहिले आएर उहाँहरुले त्यो बेला मलाई सोध्नु भएको प्रश्नलाई यतिबेला सम्झन्छु । आफूलाई ती प्रश्नहरुले मेरो जीवनको एउटा अग्नि परीक्षाको अवस्था थियो भन्ने लाग्छ । यद्यपि त्यो कार्यकालदेखि हालसम्म को अवस्थामा जीवनको नयाँ गति पार गरिएछ भन्ने लाग्छ ।’


आफूले जीवनका धेरै रंगहरु नियालेको उनी बताउँछन् । जीवन सुखद् र दुःखद् अनूभूतिहरुको घोल रहेको उनी स्वीकार्छन् । आपूmलाई शिक्षण जीवनले दिएको ज्ञान अर्थात् शिक्षालाई उनले बडो दर्शनपूर्ण अनुभूतिको पाँजो भएको बताए । आफूले शिक्षणबाट पाएको जीवन के हो भन्ने जिज्ञासामा पौडेलले यसरी पाँजो फुकाए ।


‘शिक्षण जीवन अरुको जीवन भन्दा निकै सार्थक र उपलब्धिमूलक भएको पाएँ । प्रत्यक्ष र परोक्ष रुपमा हेर्ने हो भने शिक्षण जीवनको जस्तो आनन्द अरू अरुको जीवनमा कहिल्यै पनि पाउन सकिँदो रहेनछ । मैले जुन ढंगले मेरो शिक्षण जीवनलाई रचनात्मक र उल्लासपूर्ण बनाउन सकेँ, त्यसलाई नै म मेरो जीवनले दिएको शिक्षा हो भन्ने ठान्दछु । शिक्षण जागिर मात्र होइन, शिक्षण सेवा पनि हो । यही सेवालाई हामीले हाम्रो जीवनमा उतार्न सक्नु नै जीवनको ठूलो शिक्षा रहेछ भन्ने कुरा मैले लामो समयको जीवन भोगाइकाबाट सिकेको यथार्थ हो । यसले मेरो जीवनमा धेरै कमाउनुपर्छ भन्ने कुरा सिकाएन परन्तु कमाउनुपर्छ भन्ने कुरा सिकायो । त्यो कमाई भनेकै सामाजिक प्रतिष्ठा र साथीभाइहरूको माया हो भन्ने कुरा मैले प्रष्ट आफू सेवा निवृत्त भएपछिका दिनहरुमा आरम गरिरहँदा फिल गर्ने गरेको छु ।


जीवनका धेरै शिष्यहरुलाई आफूले गुरु मान्ने कुरालाई पौडेल निर्धक्क स्वीकार्छन् । आफूले पढाएका चेलाचेलीहरु आज समाजको प्रतिष्ठासँग प्रत्यक्ष जोडिएर आइरहनु भएको छ । उहाँहरुलाई म सेवा निवृत्त जिन्दगीबाट पनि अझै केही गर्नुपर्छ भन्ने कुरामा खडाहुन सक्ने उनको दावी छ । आफूलाई आफ्ना चेलाचेलीहरुले गरेको जीवन संघर्ष र उहाँहरुको उर्जाको प्रतिच्छायाँ आफूमा अनुकरण हुन सक्ने उनको बुझाइ छ ।


पैडेलले आफूले पढाएका धेरै विद्यार्थीहरु मध्ये केहीको नामै लिएर सम्झन खोज्छन् । जीवनका वसन्तहरुको धेरै पाना पल्टिएको हुनसक्छ । यस बेला उनी केही घेरिएका थिए । करिब २ मिनेटको सोचाइसँग उनले आफ्ना गुरुरुपि चेलाहरुको नाम लिए ।


‘मैले मेरा जीवनका विविध रङ्गीविरङ्गी कालखण्डमा धेरै विद्यार्थीहरुलाई नाउमा राखेर नदी पार गराएँ । कतिपय विद्यार्थीहरुलाई मैले बिर्सिएँ पनि होला । (पुकलित हाँसो हाँस्दै) अब त बुढो भएँ नि ! टंकप्रसाद दाहाल, ढालबहादुर खड्का, झम्क बस्नेत, डोरबहादुर खड्का, हेमन्त बुढाथोकी लगायतका धेरै पात्रहरु हुनुहुन्छ, जसले मलाई गुरु मात्र मान्नु भएन, उहाँहरुले मलाई पनि चेला बन्ने अवसर दिनुभो । उहाँहरुलाई आज भेट्दा पनि म उस्तै ऊर्जा पाउँछु, जुन बेला उहाँहरुको जीवनको लागि ऊर्जा, उर्जावान् बन्दै थियो । उहाँहरु आज समाजका लागि ऊर्जा प्रदान गरिरहनु भएको छ ।’


पौडेलको जीवन आज ६० दशक भन्दा अघि उकालो लाग्दै छ, अपरान्हको सूर्यजस्तै । तर उनको जीवनले अर्कैै आभा दिइरहेको छ । जस्तै अपरान्ह सूर्यले शिशिरमा निकै न्यानो प्रदानगर्ने गर्दछ । हाल पौडेलको जीवन भनेको समाजप्रतिको न्यानोपना हो । जीवनको छैटौं आधार शिविरबाट आफ्नो विगतलाई अक्षरमा तौलिरहेका छन् उनी । आफ्ना विगतका बैजनी जीवनवृत्तलाई नियाल्दै कलमका निभहरु घोटिरहेका छन्, कागजका निर्दोश पानाहरुमा । यस्तै बताएका थिए उनले मन्थलीमा रहेको महाकवि देवकोटाको शालिकलाई साक्षी राखेर ।


भावि दिनहरुमा आफ्नो समाज प्रतिको जिम्मेवारीको ठ्याक्कै कस्तो खाका हो ? भन्ने विषयमा आपूm अन्योल रहेको उनी गुनासो गर्छन् । समाजले आफूलाई चिनेन या आफ्नो बुझाइमा समाजको वास्तविकता धमिलो परेको हो ? भन्ने बारेमा उनी अझै प्रष्ट हुन नसकेको बताउँछन् । पौडेल चम्किएका हीरा हुन् तर उनको चम्काइको ज्योतिलाई खिम्तीको समाजले बुझ्ने कसर बाँकी राखेको छ भन्न सजिलै सकिन्छ ।

Author

  • प्रकाश परिष्कार
    प्रकाश परिष्कार

    View all posts
Previous Post

प्रवासका नेपालीहरु चार्डड विमानबाट नेपाल ल्याईदै, आज पनि उडान हुने

Next Post

गर्भावस्थाको ९ महिना : के गर्ने, के नगर्ने ?

Next Post
गर्भावस्थाको ९ महिना : के गर्ने, के नगर्ने ?

गर्भावस्थाको ९ महिना : के गर्ने, के नगर्ने ?

हामी फेसबुकमा

हामी फेसबुकमा

ट्विटरमा फलो गर्नुहोला

My Tweets

सामुदायिक मिडिया प्रा.लि.

सूचना विभाग दर्ता -१८६२/०७६-७७
प्रेस काउन्सिल दर्ता -११५४/०७६-७७
मन्थली न.पा. १, रामेछाप
विज्ञापनका लागि सम्पर्क: +977-48540200
मोबाईल नं. : ९८५४०४०५८६, ९८६८३३१२३४

लेख, ब्लग वा अन्य समाचारमुलक सामग्रीका लागि: news.janatavoice@gmail.com (News)
article.janatavoice@gmail.com

हाम्रो टिम

कानुनी सल्लाहकार   : उज्वलराम घिमिरे
प्रकाशक/ सम्पादक  :   कुमार श्रेष्ठ

फेसबुकमा हामी

फेसबुकमा हामी
  • Home

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.

No Result
View All Result
  • Home

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.