कोसीपूजाअर्थात लदिपूजा नेपालमाबसोबास गर्ने समस्तमाझीजातिको प्रमुख चाड हो । कोसीपूजाभन्नाले खोला, नदीअथवापानीलाई गरिने पूजालाई जनाउँदछ । यो पर्व प्रत्येक वर्ष फाल्गुण महिनाको तेस्रो मङ्गलबार मनाउने गरिन्छ । यो पर्वको दिन सबै मानिसहरूले नुहाउने, घर लिप–पोत गरी सफा राख्ने गरिन्छ । त्यसपछि आ–आफनो घरबाट नजिकैको खोलामा सबै मानिसहरू भेलाभई समुहमा यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो दिनमानदिलाई विशेष रूपले पूजा गरिन्छ। पूजामाविशेष बिधिबाट तयार गरिएको थानमा सुँगुर, भैंसी, कुखुरा, हाँस र परेवागरि पाँचप्रकार जीवको बलि चढाउने गरिन्छ; जसलाई पञ्चबलिपनि भनिन्छ । यो पञ्चबलिको साथ थानमाफुल–अक्षता र भेटी पनि चढाउने गरिन्छ । यो दिनमाआफ्नाआफन्तहरूबिचशुभकामनाआदानप्रदानपनिगर्ने गरिन्छ । साथै यो दिननाचेर, गाएर रमाइलो गर्ने गरिन्छ ।
माझीजातिहरू परापूर्वक कालदेखि नेै खोलाको किनारमा बसि माछा मार्ने,डुङ्गा(नाउ)मा राखिमानिसहरूलाई खोलातारिदिने कार्य गर्दथे । उनिहरू सँधै खोलाको नजिकहुने, खोलामै बस्ने, खोलामा नै आश्रीत हुने भएकाले खोलालाई र पानीलाई भगवानमान्दथे र पूजाआजागर्दथे । त्यसकारण आजपनिमाझीजातिहरूले त्यो परम्परालाई मनाउदै आएका छन् । माझीजातिहरूको उल्लेख्यबसोबास भएको क्षेत्रकानजिक रहेका खोलाहरु जस्तैः–सप्तकोसी, दुधकोसी, तामाकोसी, अरुण, तमोर, कन्काई आदि जस्ता नदि–किनारमा यो पर्व मनाउने गरिन्छ । यो कोसी–पूजालाई लदिपूजा,पानीपूजापनिभन्ने गरिन्छ । यसरि नदिपूजागर्नाले बालीनाली राम्रो हुने, समयमापानी पर्ने, घरपरिवारमा सुखशान्ति छाउने कुरामामाझीजातिको विश्वास रहिआएको छ ।
माझी समुदायको विशेष पर्व लदीपूजाधुमधामका साथयसपालीपनिमनाईएको छ । प्रत्येकवर्षको फागुनमहिनाको साहिलीमङ्गलबार मनाउने लदी (कोशी) पूजाको पहिलो दिनमङ्गलबार जिल्लाको विभिन्न स्थानमाबसोबास रहेको माझी समुदायले मनाएका छन् । रामेछापको मन्थलीनगरपालिका वडा नं ८ गाइखुराकामाझी समुदायहरुले तामाकोशीको किनारमा छिनारी (मसान), मंगलादेवी र जलदेवीकानाममा पाठी, कुखुरा लगायतकावली चढाएर पुजामनाएका छन् ।
करिब ५२ घरधुरीको सङ्ख्यामा रहेका गाइखुराकामाझी समुदायहरुले पराम्परागत रुपमाचलिआएको यस पर्वलाई निकै महत्वका साथमनाइरहेका छन् । लदीपूजागर्नाले माझी समुदायको मुख्य पेशाको रुपमा परिचितपुख्र्यौली पेशानदीमा डुङ्गा (नाउ) चलाउँदा र माछा मार्दा कुनै पनि जोखिमआउँदैन भन्ने उनीहरुको विश्वास छ । साथै, नदीमापौडी खेल्दाबगाउँदैन भन्ने मान्यता समेत रहेको छ । वर्षातको समयमानदीले वर्षौनीविभिन्न ठाउँमा मानवीय, भौतिक र आर्थिक क्षति पु¥याइरहेको छ ।
त्यस्ताकिसिमकाकुनै पनिमानवीय, भौतिक र आर्थिक क्षतिनपु¥यावस् भनेर नदीको पूजा गरिँदै आएको गाइखुराकामाझी समुदायकापूजारी सेते माझीले बताउनुभयो । माझीभाषामा ‘छिनारी’ को अर्थ मसान र ‘लदी’ को अर्थ कोशी हुन्छ । मौलिकपोशाकगुनिउ चोली र दौरा सुरुवालमा सजिएर आएकामाझी समुदायले मुन (जाँड) खाएर नाचगान समेत गरेका थिए ।
माझी समुदायको लदीपूजाबुधबार बाधाफुकाएसँगै विधिवत् रुपमाअन्त्य हुन्छ । नेपालको संघीय संरचनाअनुसार ७७जिल्लामध्ये ६८ जिल्लामामाझी समुदायको बसोबास रहेको छ । ६८ जिल्लामध्ये रामेछाप जिल्लामामाझी समुदायको ठूलो संख्यामाबसोबास रहेको छ । राष्ट्रिय जनगणना २०६८ को तथ्यांकअनुसार देसभरिमा माझीजातिको जनसंख्या ८३ हजार ७ सय २७ रहेको छ । रामेछापमा मात्रमाझीको जनसंख्या ६ हजार ४२ रहेको छ ।
