Janata Voice
  • गृह पृष्ठ
  • समाचार
  • जनता स्पेसल
  • राष्ट्रिय समाचार
  • अर्थतन्त्र
  • विचार
  • टिभि
  • शिक्षा
  • स्वास्थ्य
  • सूचना प्रविधि
  • मनोरञ्जन
  • साहित्य
  • गृह पृष्ठ
  • समाचार
  • जनता स्पेसल
  • राष्ट्रिय समाचार
  • अर्थतन्त्र
  • विचार
  • टिभि
  • शिक्षा
  • स्वास्थ्य
  • सूचना प्रविधि
  • मनोरञ्जन
  • साहित्य
No Result
View All Result
Janata Voice
No Result
View All Result

‘चुहिएको भाँडोमा राखिएको पानीजस्तै रहेछ –जीवन’

जनता भ्वाइस by जनता भ्वाइस
October 13, 2020
in अन्तर्वार्ता, साहित्य
0
‘चुहिएको भाँडोमा राखिएको पानीजस्तै रहेछ –जीवन’
0
SHARES
5
VIEWS
Share on FacebookShare on Twitter

(अश्विनी कोइराला चर्चित साहित्यकार तथा स्तम्भकार हुन् । उनीसँग २० वर्ष ‘कान्तिपुर’ पब्लिकेसन्समा साहित्य विभागमा काम गरेको अनुभव त छँदैछ साथै २ वर्षयता ‘अनलाइनखबर डट कम’ मा साहित्य विभागमा प्रमुख जिम्मेवारीमा कार्यरत छन् । ‘उनी’, ‘जुकरवर्ग क्याफे’,‘प्रेमालय’ र ‘पारिजात’ जस्ता चर्चित कृतिका स्रष्टा कोइराला युवा पाठकहरूले मन पराएका लेखकका कित्तामा पर्छन् । हाल उनी‘ऊ’ नामक पाँचौँ गैराख्यान कृतिको अन्तिम तयारीमा जुटिरहेका छन् । लेखन, सम्पादन र साहित्यिक दौडधूपका व्यस्तता बीच प्रस्तुत छ –साहित्यकार पेशल आचार्यले आख्यानकार कोइरालासँग साहित्य लेखन र समसामयिक साहित्यको अन्तर्य बारे गरिएको रोचक वार्ता – सम्पादक)


यहाँले आफ्नो बाल्यकालकाकेके कुरा सम्झनु हुन्छ ?ऊ बेला यहाँले भोग्नु भएको बालापन रआजका बालबालिकाले भोगेका बालापनमा केकस्ता पार्थक्य पाउनु भएको छ ?
विराटनगरबाट १६ किलोमिटर टाढा भलुवा भन्ने मसेधी वस्तीमा म जन्मिएको हूँ । बुवागाउँमा शिक्षक हुनुहुन्थ्यो । आफूसहित गाउँका केही शिक्षित व्यक्ति मिलेर खोलेको उक्त विद्यालयमा उहाँहरूपढाउनु हुन्थ्यो । एकप्रकारले युवा जोशमा समाज परिवर्तन गर्ने उद्देश्य थियो भन्ने अहिले आएर महसुस हुन्छ । हरेक मानिसले युवा अवस्थामा समाज पविर्तन गर्ने उद्देश्य राख्छ । सायद् बुवाको पनि त्यस्तै उद्देश्य हुनुपर्छ ।
बुवाले शुरूदेखि नै समाजसेवाको उद्देश्य राखेर काम गर्नु भएकाले उहाँले सम्पत्ति जोड्नतिर लाग्नु भएन । समय छँदैछ, कमाउँला नि भनेर आमालाई सम्झाउनु हुन्थ्यो रे ! यो त्यो बेलाको कुरा हो, जब मसहित घरमा उहाँहरूका ४ जना सन्तान भए ।
पैसा कमाउने र बँचाउने योजना बनाउनु अघि नै उहाँलाई त्यही बस्तीको भलुवा खोलाले बगायो । फलस्वरूप एउटा घरबाहेक हामीसँग सम्पत्तिका नाममा केही बाँकी रहेनछ । आमाले बडो दुःखले हामीलाई हुर्काउनु भएको सम्झन्छु । हामी दसैँमा मात्र एकजोर लुगा लगाउँन पाउँथ्यौं । मिठोमसिनो भनेको त्यो बेलाका धेरै नेपालीजस्तै हाम्रो घरमा पनि चाडपर्व आएको बेला मात्र पाक्दथ्यो ।
आज फर्किएर हेर्दा नेपाल विस्तारै माथि गएको महसुस हुन्छ । किनभने आज पनि मसँग बुवाजस्तै पैसा विस्तारै कमाउँला भन्ने सोच छ । तर सामान्य काम गर्दा पनि खान दुःख छैन । यो परिवर्तन होजस्तो लाग्छ । जहाँसम्म मेरो बालापन र मेरा सन्तान या अहिलेका केटाकेटीको बालापनको कुरा गर्दा नसोचेको प्राविधिक र साँस्कृतिक परिवर्तन भएको देख्छु ।


यहाँनेर यो नाम र फेममा आइपुग्न यहाँले केकति मेहनतका पापड बेल्नुभयो ? लेखन सन्दर्भमा रहेर भन्नु पर्दा के भन्नुहुन्छ ?
अको –लेखनबाहेक मेरो कुनै उद्देश्य रहेन । सायद् यही कारण एसएलसी पास भएपछि पैसा पाइने दुग्ध विकास संस्थानको चौथो तहको जागिर छाडेर पैसा नआउने लेखनमा लागेको हूँ । त्यो बेला आमा बेस्सरी रूनु भएको थियो । भन्नुहुन्थ्यो, ‘धेरै दुःख थियो, अब छोरो कमाउने भयो भनेर खुसी हुँदै थिएँ, जागिर छाड्यो । मेरा सुखका दिन नआउने भए । नभन्दै त्यो कुरा सत्य भयो । आजका दिनसम्म पनि आमाका लागि खुसी हुने तरिकाले घरजग्गा जोड्न सकेको छैन । जेजति समय मिल्यो, लेखनमै दिएँ । आज लेखनमा मेरो स्थान कहाँ छ र भोलि मलाई कुन रूपमा सम्झन्छन्, त्यो थाहा छैन । तर आफ्नो सारा जीवन यसैका लागि दिएको छु । पैसा कमाउन सकिनँ भन्ने कुरामा कहिलेकाहीँ मेरी आमाले जस्तै मेरी श्रीमतीलेपनि गुनासो गर्छिन् तर कमाउने दिन आउला नि भन्ने लाग्छ । यसो गर्दा मेरो बुवाको स्वभाव ममा सरेको छ जस्तो लाग्छ ।


आफ्नो समग्र जीवन बुझिसक्नुभयो ?कि अझै बाँकी छन् बुझ्नका लागि जीवनगुत्थीहरू ?
जीवन भनेकै जटिलताले भरिएका घटनाहरू हुन् । जीवन समथरबाट देखिने पहाड जस्तै हो । पर हे¥यो, सुन्दर पहाड देखिन्छ । त्यहाँ गयो, अझ जटिलता र अप्ठ्याराहरू देखिन्छन् । हरेक मानिसलाई हेर्दा उसको जीवन सरल हुन्छ । तर उसँग कुरा गर्दा थाहा हुन्छ, उसले हरेक क्षण ठूला अप्ठ्याराहरूबाट रातदिन संघर्ष गरिरहेको छ ।


आफूले अनुभूत गरेका आधारमा के रहेछ त बास्तवमा मान्छेको जिन्दगी?
शुरूमा यो जीवन भनेको ठूलै कुरा प्राप्त गर्न पाएजस्तो लाग्छ । तर बाँच्दै जाँदा थाहा हुन्छ, जीवनमा प्राप्ति भन्ने कुरा केही हुँदो रहेनछ । अरूले देख्दा केही पाएजस्तो देखिए पनि मानिसले केही पाएको हुँदैन । बरू भएको समय निखिँ्रदै जाने चुहिएको भाँडोमा राखिएको पानीजस्तै रहेछ जीवन ।जो केही वर्षको अन्तरालमा चुहिएर सकिन्छ ।


यहाँका प्रकाशित कृतिहरूका बारेमा केही बताइदिनुस् न ।

मेरा पाँचवटा कृतिहरू छन् । दुईवटा अन्तरवार्ता सङ्ग्रह छन् । ती दुवै आफ्नो समयका मूल्यवान् कृति मानिन्छन् । महिलाको विषयमा ‘उनी’ र पुरुषको विषयमा ‘ऊ’ ।एउटा कथासङ्ग्रह ‘जुकरबर्ग क्याफे’ र एउटा उपन्यास ‘प्रेमालय’ प्रकाशन छन् । यी दुवै पुस्तक पाठकले मन पराएपछि म लेखकका रूपमा स्थापित भएको हूँ । एउटा हाइकुसङ्ग्रह ‘पारिजात’ पनि प्रकाशन भएको छ ।


तपाईंलाई आफ्ना मौलिक कृतिहरू निकालेपछि कस्तो अनुभूति हुनेगर्छ ? तपाईं कुन विधाको लेखक भएर आफूलाई समाजले सम्मान गरोस् भन्ने चाहना राख्नु हुन्छ ?

मलाई लेखकका रूपमा सम्झिँदा हुन्छ । यद्यपि मलाई अन्य कुराभन्दा आख्यान लेख्दा बढी आनन्द आउँछ ।


आफूले अहिले बिताएकोजीवनबाट कत्तिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ? सन्तुष्ट हुने केही कारणहरू बताउन मिल्छ ?
सन्तुष्टि भनेको आफूभन्दा माथिका मानिसलाई हेरेर होइन, आफूभन्दा तलका मानिसलाई हेरेपछि आउने हो । यस अर्थमा म दुःखी हुने कि सुखी हुने भन्ने कुरा मैले नै निर्धारण गर्नुपर्छ । धेरै वर्षसम्म चर्चित लेखक हुने धूनमा मैले माथिका लेखकहरूलाई हेरेर दुःखी जीवन बिताएँ । जुन दिन मैले सत्य बोध गरेँ, त्यसबेलादेखि आनन्दित छु । अब मलाई ठूलो लेखक हुनै पर्छ भन्ने मानसिक दबाव छैन । यसकारण पनि खुसी छु ।


देश लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थामा गइसक्यो । मानिसहरू संघीयताका पक्षमा क्रियाशील छन् । यस्तो अवस्थमा ससाना गोष्ठी भेला र साहित्यिक कार्य जे भए पनि या नभए पनि नेपालका आम मोफसलीय साहित्यिक गतिविधिलाईकसरी मूल्याङ्कन गर्नुभएको छ ? साहित्य लेखन र प्रकाशनका सन्दर्भमा अब केन्द्र भञ्जनको स्थिति आउनु पर्ने होइन र ?
हाम्रो समाज शक्तिको पूजा गर्ने समाज हो । किनभने हाम्रो ठूलो पर्व नै दसैँ हो । शक्तिपीठमा जानु हाम्रो संस्कार हो । यही कारण हामी जहाँ शक्ति देख्छौं, त्यहाँ झुक्छौं । झुक्ने मानिसले सधैँ अरूतिर आँखा लगाउने गर्छ । यस अर्थमा देशमा जति सुकै संघीयता, स्थानीयताको कुरा गरे पनि हाम्रो केन्द्र भनेको काठमाडौँ नै हो । हरेक प्रतिभाशाली व्यक्ति माथि जान काठमाडौँ पुग्नै पर्ने बाध्यता छ । त्यही व्यक्ति अरूतिर पूजिने हो । यस अर्थमा जबसम्म प्रतिभाशाली मानिसले गाउँ छाडिरहन्छ र त्यस्ता व्यक्तिलाई पलायन हुन गाउँ–जिल्लाले रोक्न सक्दैन, जुनसुकै राजनीतिक परिवर्तनले पनि केन्द्रभञ्जन सम्भव छैन । यसका लागि राजनीतिक परिवर्तन भएर हुँदैन, व्यक्तिको अन्तःकरण नै परिवर्तन हुनुपर्छ ।


एकथरी मानिसहरू भन्छन् साहित्यमा यौन चाहिन्छ । अनि अर्काथरी मानिसहरू भन्छन् साहित्यमा यौन वर्जित छ । यसरी चलेको बहसमा व्यक्तिगत रूपले साहित्यमा यौनको उपस्थिति कत्तिको आवश्यक ठान्नुहुन्छ ? सार्थक या निरर्थक ? सापेक्ष या निरपेक्ष ?
जसरी यौन जीवनको अनिवार्य अङ्ग हो, त्यसैगरी साहित्यमा पनि यौन अनिवार्य नै हो । साहित्य समाजको अङ्ग, व्यक्तिको चेतनाको साधन हो भने यौन मात्रै किन वर्जित ? साहित्यमा यौन वर्जित हुनुपर्छ भन्ने कुरा पाखण्ड सिवाय केही होइन । बरू यौन श्लील, शिष्ट र शालीन हुनुपर्छ । समाजमा जसरी यसको गोपनीयता र मर्यादाको ख्याल राखिन्छ, साहित्य पढ्दा पनि त्यो भत्केको महसुस हुनुहुन्न । यसको अर्थ जसरी साहित्यले समय अनुसार परम्परागत ढाँचामा परिवर्तन ल्याएको छ, यौन पनि परिवर्तन आएको छ, त्यसको छनक साहित्यमा आउनु पर्छ ।


सम्वत् २०४६ अगाडिका साहित्यिक कृतिहरू र समकालीन साहित्यिक कृतिहरूमा गुणवत्ता, पाठकीय चेत वृद्धि, विक्री, बजार र प्रभावकारिताका हिसाबले कत्तिको फरक पाउनुभएको छ? उल्लेख नै गर्नु पर्दाका अवस्थामा कस्तो स्थिति देख्नुभएको छ ?
मलाई २०४६ अघिको अवस्था थाहा छैन । म गणतान्त्रिक आन्दोलनपछिको लेखक भएका कारण त्यसपछिको कुरा गर्न सक्छु । पछिल्लो छिमलका लेखक लेखेर भात खान सक्ने भएका छन्, जुन पहिले सम्भव थिएन । भन्नुको मतलब लेखेर पैसा कमाउन नसकेका लेखकले पनि अब पहिलेजस्तो भोकै बस्नु पर्ने अवस्था छैन । जसरी श्रमिकले बाँच्नका लागि दिनभरि काम गर्नुपर्छ, लेखकले पनि दिनभरि लेखेर बाँच्न सक्ने भएको छ । नत्र पहिले लेखक आर्थिक रूपमा श्रमिकभन्दा तल थियो । अहिले श्रमिकको बराबर भएको छ ।


तपाईंलाई वर्तमान समयमा निस्केका आख्यान÷अनाख्यान कृतिहरूमध्ये ककसका कुनकुन कृतिहरू कुन हदसम्म मन पर्छन् ? नामै किटेर भन्नु पर्दा कोको हुन् ? भित्रैसम्म छोएका वा रमाएर एकै बसाइमा अध्ययन गरिएका कृतिहरू कत्तिका छन्?
वर्तमानमा बढी पढिने लेखकहरू बुद्धिसागर, अमर न्यौपाने, अश्विनी कोइराला, नयनराज पाण्डे, सरस्वती प्रतीक्षा, कुमार नगरकोटी, महेशविक्रम शाह हुन् । मलाई पनि यिनै लेखकका कृतिहरूले छुने गरेका छन् ।


यतिका मान्छेहरूनेपालमा साहित्य लेख्छन् ?तपाईंले नै यसरी परिश्रमपूर्वक साहित्य किन लेख्नु प¥यो? के हो तपाईंको लेखन अन्तर्य ?
हरेक मानिसभित्र कथा छ । त्यो कथा अरूले भन्न सक्तैनन् । त्यसैकारण म लेख्छु । सायद् अरू पनि यही कारण लेख्ने गर्नुहुन्छ ।


अब एउटा नयाँ र अलि विवादास्पद प्रश्नतिर लागौं । उत्तरआधुनिकता भनेको के ? तपाईंका विचारमा नेपालमा यसको प्रयोग केकसरी भैरहेको छ ?किन साहित्यकारहरू यो वाद या विचारमा कित्ताकाट गरेर बाँडिएका ? तपाईं कुन कित्तामा रहनुभएको छ ? समर्थन या विरोधमा ?
मलाई कुनै पनि वादमा विश्वास छैन । मैले कुनै वादमा आजसम्म केही लेखेको छैन । म पक्षमा पनि छैन, विपक्षमा पनि छैन । त्यसैले उत्तरआधुनिकता वा अन्य कुनै पनि कुराको बहसमा म उत्रन्नँ । लेखकले लेख्दै जाने हो, समीक्षकले आफ्नो स्वभावअनुसार त्यसलाई विश्लेषण गर्ने हो । यसको अर्थ लेखकले समयको पदचाप नबुझी लेख्छ भन्न खोजेको होइन । मैले पनि आजको समयलाई बुझेको छु । यत्ति हो, यस्तो बहसमा मेरो रूचि छैन ।


यतिको उमेरको भैसक्नुभयो, अबपछिल्लो जीवनमायहाँका मनका धोकाहरू केके छन् ? बताउन मिल्ला?
अको – मैले सानैदेखि प्रेमलाई आधार बनाएर लेखेँ । जसरी जीवनको सही परिभाषा भटिँदैन, त्यसैगरि प्रेमको पनि सही परिभाषा भेट्न सकिनँ । प्रत्येक पल्ट प्रेमको परिभाषा फेला पारेँ भन्ने लाग्छ तर पछि त्यो परिभाषा गलत थियो भन्ने महसुस हुन्छ ।


स्वमूल्याङ्कनका आधारमा तपाईं सफल कि असल मानिस ? आफ्नो प्रतिविम्बन आफैँ गर्नुहोस् न ?
म असफल मान्छे हूँ । मलाई लाग्छ, कसैले आफूलाई सफल मान्छ भने त्यो या त पागल हो, या बुद्ध । किनभने बुद्धत्व बाहेक सफलताको अर्को मानक छैन ।


विदेशी भूमिमा विभिन्न सानाठूला वैदेशिक काम र भ्रमणमा जाने अनि लामो समयसम्म उतै बस्ने मानिसहरूले लेखिरहेका साहित्य (डायस्पोरा लेखन) लाई तपाईंको दृष्टिबाट कसरी मूल्याङ्कन गर्नु भएको छ ? मानकतालाई ख्याल गरेर लेखिएका छन् या रहर एवम् रोइला÷कुण्ठा मात्र लेखिएका छन् ? नेपाली भूमिबाट लेखिएका र डायस्पोराबाट लेखिएका साहित्यिक कृतिमध्ये कता पट्टिबाट प्रकाशित पुस्तकमा आफूलाई सन्तुष्ट पाउनु भएको छ ? अलि विस्तृत रूपमै बताइदिनुहोस् न ?


नेपाली साहित्य विश्वस्तरको बन्न सकेको छैन । यही कारण नेपाल वा डायस्पोरा कतै पनि गौरव गर्ने खालको साहित्य लेखियो भन्ने अवस्था मैलेचाहिँ देखेको छैन । बल्ल लेखक लेखेर बाँच्न सक्ने भएको छ, कमाउन सक्ने हुन सकेको छैन । लेखेरै कमाउन सक्ने अवस्था आएका खण्डमा कोही पनि विदेश जाँदैनन् । यस अर्थमा डायस्पोरा लेखन स्तरीय मान्दिनँ । केहीप्रयास भएका छन् । धेरै रहरले लेखेका छन् । कुण्ठा त्यसैभित्र पर्दछन् । नेपालमा लेखिने साहित्य पनि त्यो भन्दा फरक नभएकाले यो कुरा बुझ्न ठूलो अनुसन्धान गरिरहनु पर्छजस्तो मलाई लाग्दैन ।


नेपालका रहेका वा चलेका साहित्यिक गुट उपगुटहरूलाई तपाईं कुन रूपमा लिनुहुन्छ ?
ग्ुाट उपगुट बाध्यता हो । विशेषगरी राजनीतिमा माथिबाटै यस किसिमको व्यवहार गर्न सिकाइन्छ । मैले माथि नै भनिसकेँ, हामी शक्तिका पुजारी हौं । शक्तिकै लागि गुट उपगुट खडा हुन्छन् । शक्तिकै लागि प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा कार्य गरिन्छन् । लेखेर कमाउन नसकेपछि लेखकले प्रज्ञा प्रतिष्ठानसम्म पुग्ने र बुढेशकालको बाँच्ने आधार बनाउने काम गरिरहेका छन् । यसका लागि राजनीतिसँग नजिक रहनु वाध्यता हो । र, जहाँ राजनीति हुन्छ, त्यहाँ गुट उपगुट स्वभाविक प्रक्रिया हो ।


नेपालका साहित्यिक संस्थाहरू र पुरस्कार लेनदेनमा गनाएका त्यस्ता संस्थाहरूले एउटा ऊर्जाशील र क्षमतावान् लेखकलाई साहित्य लेख्नका लागि के भरथेग गर्न सक्ने स्थिति छ ?
त्यस्ता संस्थाहरू स्वार्थमा जन्मिएका हुन्छन् र स्वार्थ परिपूर्ति गर्न पुरस्कार दिइन्छन् । यस विषयमा लामो टिप्पणी गर्नु आवश्यक छैन । बरू राम्रा भनिएका पुरस्कारहरू उचित व्यक्तिले पाएनन् भने चाहिँ चिन्ताको कुरा हो । जहाँसम्म लाग्छ, केही संस्थाले अहिलेसम्म अपवाद् बाहेक लाज बँचाएका छन् । गतलको चर्चा गरेर उनीहरूलाई किन ठूलो बनाउने ?


सहरमुखी र विज्ञापनमुखी प्रकाशन गृहहरू अहिलेको नेपाली पुस्तक बजारमा जसरी आएका छन् त्यो प्रवृत्ति विश्लेषणको अलि लामै र छुट्टै पाटो हुन सक्छ । तर उनीहरूको जो आक्रामक उपस्थितिले साहित्य लेखनका लागि लेखकलाई र पठनका लागि पाठकलाई कस्तो दिशानिर्देश गर्दै कतातिर लैजाँदै छन् ?कस्तो लाग्छ तपाईंलाई ?
आक्रमक बजारका कारण पुस्तक पढ्नु पर्छ भन्ने सन्देश गएको छ । पठन संस्कृतिका लागि यो महत्वपूर्ण कुरा हो । पढ्दै नपढी कुन राम्रो कुन नराम्रो भन्ने क्षमता पाठकले छुट्याउन सक्तैनन् । पढ्दै गएपछि कुन राम्रो लेखक, कुन राम्रो पुस्तक थाहा हुँदै जान्छ । त्यसकारण अहिले आक्रामक रूपमा बजारमा आएका प्रकाशन गृहप्रति मेरो आकर्षण छ । रक्सी, चुरोट वा अजिनोमोटोयुक्त चाउचाउभन्दा साहित्यको प्रचारप्रसार राम्रो कुरा हो ।


भाडामा लेखकहरू खडा गरेर नेपाली साहित्यमा आत्मकथा लेखाउने चलन यो दसकमा प्रशस्तै देखिए । केही गैर साहित्यिक व्यक्तिका किताबहरू पनि निकै बिके । चर्चित र विवादास्पद समेत हुन भ्याए । के यो घोष्ट प्रवृत्तिले मौलिक लेखनको प्रवृत्तिलाई मार्दैन ? संसारको अवस्था र हाम्रो अवस्था यो प्रश्नमा कहाँनेर मिल्छ, कहाँनेर मिल्दैन ?
यो प्रश्न नै गलत हो ।संसारभर सबै प्रकारका पुस्तक निस्कन्छन् । पढ्ने संस्कारको विकास हुने यसरी नै हो । कुन पुस्तक राम्रो वा कुन नराम्रो, कुन साहित्यिक कुन गैरसाहित्यिक भन्ने कुरा पाठकले मूल्याङ्कन गर्छ । आजको युगमा पाठकलाई कमजोर ठान्ने, उसलाई यो पुस्तक राम्रो यो नराम्रो भन्ने अधिकार कसैलाई पनि छैन । पाठक आफँै आफ्ना बारेमा सोच्न सक्षम छ । केवल सबै किसिमका पुस्तक पढ्ने वातावरण मिलाउनु पर्छ । आजको यु ट्यूब युगमा तपाईं केही कुरा पनि छेक्न सक्नुहुन्न । यस्तो बेलामा पुस्तकमा मात्र यो र त्यो भन्नु आजको युगलाई बुझ्न नसक्ने अज्ञानीहरूको टिप्पणी मात्र हो ।


नेपाली साहित्यलाई विश्व साहित्यको दाँजोमा कहाँनेर पाउनुहुन्छ ? या नेपाली साहित्य विदेशी साहित्यको दाँजोमा तुलना गर्नै नसकिने स्थितिमा रहेको छ । अलि दिल खोलेर भनिदिनुहोस् न ?
विश्व साहित्य कहाँ छ भनेर नपढेकाहरू नै यो देशका चर्चित लेखक छन् । यस अर्थमा केही अपवाद्बाहेक कुनै पनि नेपाली साहित्यलाई विश्व स्तरको भन्नु अज्ञान सिवाय केही होइन । अध्ययनशील नयाँ पुस्ताहरूबाट त्यस्ता साहित्य आउन सक्ला नत्र लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा जस्ता सिद्धहस्त महाकविका पुस्तक पनि विश्वस्तरमा आउन सक्दैनन् ।


तपाईंको आफ्नै प्रकारको मृत्यु चिन्तन छ । त्यस विषयमा केही बताउन मिल्ला ?
मेरो बुवाको मृत्यु हुँदा उहाँ ४१ वर्षको हुनुहुन्थ्यो । मेरो हजुरबुवा ३७वर्षमा जानुभयो । जिजु हजुरबुबा पनि ५० वर्ष नहुँदै भूकम्पमा परेर बित्नु भएको कुरा थाहा पाएको छु । म यतिबेला ४५ वर्षमा पनि बाँचिरहेको छु । यो मेरा लागि आश्यर्चको कुरा भएको छ । यो मलाई बोनसमा पाएको जीवन जस्तै लाग्छ । यही कारण म कुनै राजनीतिक दल, कुनै गुट, कुनै वादभन्दा माथि रहेर आफूले जानेको कुरा निर्धक्क भन्न सक्ने भएको छु । म कुनै पनि बेला मर्न सक्छु भन्ने कुरा मेरा पिता–पुर्खाको इतिहासबाट महसुस गरेका कारण पनि मृत्युको भारले धेरै किचेको छैन । यसको अर्थ मृत्युको डर छैन भन्ने होइन, मैले पनि यो संसार छाड्नु पर्छ भन्ने पीडा कम भएको छ ।


घर परिवारबाट तपाईंको लेखनलाई कत्तिको सपोर्ट मिलेको छ ? आफ्नो पेसा या व्यवसायले तपाईंलाई लेखनमा कत्तिको ऊर्जा मिल्ने गर्छ ? सकारात्मक या नकारात्मक?
हरेक लेखकको घरजस्तै मेरो घरमा पनि मैले पनि पैसा कमाउने तिर लागोस् भन्ने चाहाना छ । केही लेखिरहँदा मेरी श्रीमतीलाई यो लेख्दा पैसा आउँछ कि आउँदैन भन्ने चासो हुन्छ । यो अन्तरवार्ता लेखिरहँदा पनि यसको पनि पैसा आउँछ भनेर ढाँटेर तपाईंको प्रश्नको उत्तर लेखिरहेको छु । यद्यपि उनले लेखेर पाउने सम्मान नजिकबाट महसुस गरेकी हुनाले असहयोग छैन । बरू पैसा नदिने संस्थाका लागि नलेखे हुन्थ्यो भन्ने चाहना चाहिँ छ । उनकै कारण म व्यावसायिक भएको छु ।

लेखनमा आउन लागेका नयाँ लेखकहरूलाई व्यावहारिक र खरो सल्लाह के दिन चाहनुहुन्छ ?

हरेक क्षेत्रमा लाग्ने मानिसमा एक प्रकारको पागलपन चाहिन्छ । लेखनमा लाग्ने हो भने म पागल भएरै यसमा लाग्छु भनेर आउनु होला । छिपछिपे पानीमा नुहाएर शरीर त भिज्ला तर नुहाउनुको मज्जा प्राप्त गर्न सक्नुहुन्न । जस्तोसुकै परिस्थितिलाई जित्न सक्छु र मनमा लागेका कुरा निर्धक्क लेख्न सक्छु भन्ने हिम्मत लिएर यो क्षेत्रमा आउनु होला । लेखनलाई सोखको विषय नबनाउनु होला । सोख मात्र पूरा गर्ने हो भने फेसबुकलाई माध्यम बनाउनु होला, पुस्तक लेख्ने कष्ट नगर्नु होला ।


अन्त्यमा केही भन्न चाहनुहुन्छ ?
आजभोलि लेखकलाई चिन्ने तर उनीहरूको पुस्तक भने नपढ्ने चलन छ । पुस्तक नै पढ्नु भएको छैन भने उसले भनेका बकवास कुरा पढेर समय किन फाल्नुहुन्छ । किनभने पुस्तक पढेपछि मात्र को व्यक्ति कस्तो भन्ने थाहा हुन्छ । यो अन्तर्वार्ताले पनि धेरै कुरा बुझाउन सक्छ भन्ने लाग्दैन, केवल इसारा मात्र दिन सक्छ ।

Author

  • जनता भ्वाइस
    जनता भ्वाइस

    View all posts
Previous Post

भ्रष्टाचारको आरोपको खण्डनमा वडाध्यक्षको प्रेस विज्ञप्ती, यस्तो छ विज्ञप्ती

Next Post

फोहोरमा ठेकेदारको मनोमानी, स्थानीय भन्छन्, ‘के हामी फोहोरमै सुत्नु ?’

Next Post
फोहोरमा ठेकेदारको मनोमानी, स्थानीय भन्छन्, ‘के हामी फोहोरमै सुत्नु ?’

फोहोरमा ठेकेदारको मनोमानी, स्थानीय भन्छन्, ‘के हामी फोहोरमै सुत्नु ?’

हामी फेसबुकमा

हामी फेसबुकमा

ट्विटरमा फलो गर्नुहोला

My Tweets

सामुदायिक मिडिया प्रा.लि.

सूचना विभाग दर्ता -१८६२/०७६-७७
प्रेस काउन्सिल दर्ता -११५४/०७६-७७
मन्थली न.पा. १, रामेछाप
विज्ञापनका लागि सम्पर्क: +977-48540200
मोबाईल नं. : ९८५४०४०५८६, ९८६८३३१२३४

लेख, ब्लग वा अन्य समाचारमुलक सामग्रीका लागि: news.janatavoice@gmail.com (News)
article.janatavoice@gmail.com

हाम्रो टिम

कानुनी सल्लाहकार   : उज्वलराम घिमिरे
प्रकाशक/ सम्पादक  :   कुमार श्रेष्ठ

फेसबुकमा हामी

फेसबुकमा हामी
  • Home

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.

No Result
View All Result
  • Home

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.